NGƯNG THỞ KHI NGỦ: NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC HIỆU QUẢ

Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea) là một trong những hội chứng rối loạn giấc ngủ phổ biến, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tinh thần và chất lượng cuộc sống của người mắc phải. Tình trạng này không chỉ gây gián đoạn giấc ngủ mà còn dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, cùng Uuviet Solutions tìm hiểu sâu về hội chứng này, nguyên nhân, tác động cũng như các giải pháp hữu ích để khắc phục.

NGƯNG THỞ KHI NGỦ LÀ GÌ?

Ngưng thở khi ngủ là hiện tượng gián đoạn hơi thở lặp lại nhiều lần trong giấc ngủ, với mỗi đợt kéo dài ít nhất 10 giây. Điều này gây ra sự thiếu hụt oxy nghiêm trọng cho cơ thể, buộc người mắc phải tỉnh giấc nhiều lần trong đêm để khôi phục lại nhịp thở bình thường. Tuy nhiên, hầu hết những lần tỉnh giấc này thường không được ghi nhớ, dẫn đến việc người bệnh không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của tình trạng.

Phân loại ngưng thở khi ngủ

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea – OSA):
Đây là loại phổ biến nhất, xảy ra khi các mô mềm ở cổ họng hoặc lưỡi rơi vào trạng thái thư giãn quá mức, dẫn đến tắc nghẽn đường thở.
Ngưng thở khi ngủ ở trung ương (Central Sleep Apnea – CSA):
Loại này ít phổ biến hơn và xảy ra do não không gửi tín hiệu chính xác đến các cơ kiểm soát hô hấp, dẫn đến gián đoạn hơi thở.
Ngưng thở khi ngủ kết hợp:
Là sự kết hợp của cả hai loại trên, thường gặp ở những trường hợp nặng.

TRIỆU CHỨNG CỦA HỘI CHỨNG NGƯNG THỞ KHI NGỦ

Người mắc hội chứng này thường có các triệu chứng như:

Ngáy to: Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất của ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
Thở hổn hển hoặc nín thở trong khi ngủ: Thường được phát hiện bởi người ngủ cùng.
Giấc ngủ không yên: Người bệnh thường xuyên tỉnh giấc nhưng không nhận thức được.
Mệt mỏi vào ban ngày: Buồn ngủ quá mức dù đã ngủ đủ giờ.
Đau đầu vào buổi sáng: Do thiếu oxy trong lúc ngủ.
Khó tập trung và giảm trí nhớ: Ảnh hưởng đến công việc và học tập.

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN NGƯNG THỞ KHI NGỦ

Thừa cân béo phì: Mỡ thừa tích tụ quanh cổ có thể chèn ép đường thở.
Cấu trúc giải phẫu bất thường: Lưỡi to, amidan lớn hoặc hàm dưới nhỏ có thể làm hẹp đường thở.
Thói quen sống không lành mạnh: Sử dụng rượu, thuốc lá, và chất kích thích làm giảm trương lực cơ ở cổ họng.
Tuổi tác và giới tính: Nguy cơ ngưng thở khi ngủ tăng lên theo tuổi tác, và nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới.

CÁC BIỆN PHÁP CẢI THIỆN HỘI CHỨNG NGƯNG THỞ KHI NGỦ

Ngưng thở khi ngủ có thể được cải thiện đáng kể nhờ áp dụng các phương pháp điều chỉnh lối sống và sử dụng các thiết bị hỗ trợ tại nhà. Dưới đây là những biện pháp cụ thể và chi tiết hơn.

Lựa chọn gối và nệm phù hợp

Gối ngủ:

- Sử dụng gối có độ cao vừa phải (8-15 cm) để giữ cho cột sống và cổ thẳng hàng.
- Nên chọn gối có chất liệu hỗ trợ tốt như foam hoặc bông gòn chất lượng cao, giúp ôm sát cổ và vai nhưng không gây áp lực lên dây thần kinh.
- Với người bị đau mỏi cổ vai gáy, gối chỉnh hình (orthopedic pillow) có thiết kế hỗ trợ cổ là lựa chọn phù hợp.

Nệm: Khi mua nệm hỗ trợ cho chứng ngưng thở khi ngủ, hãy chú ý đến những đặc điểm sau:

Sự thoải mái khi nằm – Giảm áp lực giúp ngăn ngừa đau ở vai và hông, giúp thư giãn hoàn toàn khi ngủ.
Hỗ trợ cột sống – Căn chỉnh đúng cách khu vực cổ, cột sống và xương chậu làm giảm căng thẳng ở đường thở.
Khả năng thoáng khí – Luồng không khí đi qua nệm tạo sự mát mẻ khi thời tiết nóng.
Cách ly chuyển động – Giúp người nằm cạnh không bị ảnh hưởng.

Một số loại nệm thích hợp:

- Nệm Memory Foam: Loại nệm này được thiết kế để ôm sát theo đường cong cơ thể, giảm áp lực lên các điểm như vai và hông, đồng thời hỗ trợ tốt cột sống. Đây là lựa chọn lý tưởng cho người mắc chứng ngưng thở khi ngủ và những người thường xuyên bị đau lưng hoặc đau cổ.
- Nệm lò xo túi: Cũng sở hữu những đặc tính hỗ trợ như nệm Memory Foam, giúp bảo vệ cột sống mà còn giúp thoáng khí, phù hợp với những ai dễ bị nóng trong giấc ngủ.

Thay đổi tư thế ngủ

Ngủ nghiêng:

- Ngủ nghiêng là tư thế lý tưởng giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn đường thở. Khi ngủ nghiêng, trọng lực không làm cho lưỡi và hàm trượt về phía sau, từ đó mở rộng đường thở.
- Để hỗ trợ tư thế ngủ nghiêng, bạn có thể sử dụng gối ôm hoặc gối nêm để giữ cơ thể ở đúng vị trí suốt đêm.

Tránh nằm ngửa:

- Khi nằm ngửa, lưỡi và mô mềm dễ dàng sụp xuống và chặn đường thở. Nếu bạn quen nằm ngửa, hãy thử đặt một chiếc gối hoặc cuộn vải phía sau lưng để ngăn cơ thể tự động chuyển sang tư thế này khi ngủ.

Vệ sinh mũi họng

Sử dụng nước muối sinh lý:

- Nước muối sinh lý giúp làm sạch và loại bỏ dịch nhầy trong mũi, từ đó cải thiện luồng không khí khi thở.
- Dùng xịt mũi hoặc bình rửa mũi để làm sạch sâu hơn, đặc biệt hiệu quả với những người bị viêm mũi dị ứng hoặc nghẹt mũi mãn tính.

Xông hơi:

- Xông hơi bằng nước nóng pha vài giọt tinh dầu (như bạc hà hoặc tràm trà) giúp giảm nghẹt mũi và mở rộng đường thở tạm thời.
- Thực hiện xông hơi từ 5-10 phút trước khi ngủ để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Thay đổi lối sống

Duy trì cân nặng hợp lý:

- Thừa cân là nguyên nhân hàng đầu gây ngưng thở khi ngủ do mỡ thừa tích tụ quanh vùng cổ.
- Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, giảm tinh bột và chất béo bão hòa.

Hạn chế rượu bia và thuốc lá:

- Rượu làm giãn cơ vùng họng, tăng nguy cơ tắc nghẽn đường thở.
- Thuốc lá làm tăng nguy cơ viêm và phù nề đường hô hấp.

Tập thể dục thường xuyên:

- Các bài tập thể dục còn tăng cường sức mạnh cơ vùng họng, giảm nguy cơ tắc nghẽn.
- Thực hiện bài tập cơ hàm, cổ và lưỡi hàng ngày để tăng trương lực cơ, mở rộng đường thở khi ngủ.

Sử dụng thiết bị nha khoa

Các thiết bị nha khoa được thiết kế riêng để giữ cho hàm dưới và lưỡi ở vị trí phù hợp, giúp mở rộng đường thở.
Thiết bị này đặc biệt hữu ích với những người mắc ngưng thở khi ngủ mức độ nhẹ đến trung bình và không muốn sử dụng máy thở CPAP.
Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nha khoa và làm thiết bị phù hợp với cấu trúc miệng của mình.

Ngưng thở khi ngủ có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Việc thực hiện các biện pháp cải thiện như lựa chọn nệm, điều chỉnh tư thế ngủ, duy trì lối sống lành mạnh và áp dụng bài tập cơ sẽ giúp giảm thiểu triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Qua bài viết trên Uuviet Solutions hy vọng đã cung cấp thêm thông tin bổ ích cho khách hàng trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình